19 Μαρ 2019
ΒουλήΓυναίκα


Τοποθέτηση του βουλευτή του ΚΚΕ, Γιάννη Δελλή, στη συζήτηση του νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών «Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων, πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας - Ρυθμίσεις για την απονομή Ιθαγένειας - Διατάξεις σχετικές με τις εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση - Λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας ΥΠΕΣ».

Το σημερινό νομοσχέδιο και κυρίως το πρώτο του κομμάτι από τα τρία, αυτό που μιλάει για την προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων, αποτελεί τυπικότατο δείγμα της πολιτικής τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ. Προκειμένου να εξυπηρετήσει τις προεκλογικές του σκοπιμότητες, προβάλλεται ως απόδειξη του κοινωνικού προφίλ του ΣΥΡΙΖΑ και αξιοποιείται, βεβαίως, στην κατασκευή του γνωστού πλαστού διπολικού σκηνικού. Είναι πλαστός ο διπολισμός, γιατί ενώ αφορά σε πολιτικές δυνάμεις αστικές, οι οποίες βρίσκονται στην υπηρεσία του καπιταλιστικού συστήματος και το διαχειρίζονται εναλλάξ, επιχειρείται αυτές οι δυνάμεις -στις οποίες, μάλιστα, τώρα τελευταία το πήγαινε-έλα Βουλευτών θυμίζει στάση του μετρό- να εμφανίζονται τάχα ως πρόοδος και συντήρηση, με στόχο τον εγκλωβισμό λαϊκών δυνάμεων στα όρια της αντιλαϊκής πολιτικής, η οποία εφαρμόζεται πάντα, σταθερά, ανεξάρτητα από τον οδηγό που κρατάει το τιμόνι της κυβερνητικής εξουσίας.

Το τσουβάλιασμα, όμως, κύριε Υπουργέ και κυρία Υπουργέ, του ζητήματος της ισότητας των φύλων, αφενός με την απονομή της ιθαγένειας, αφετέρου με διάσπαρτες ρυθμίσεις για τις εκλογές στην τοπική διοίκηση ή για πλήθος αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Εσωτερικών, σε ένα νομοσχέδιο, φανερώνει -όπως και να το κάνουμε- και την αξία που δίνει τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ στο ζήτημα της γυναικείας ισοτιμίας.

Ως νόμο-πλαίσιο για τη γυναικεία ισότητα τον παρουσιάζει η Κυβέρνηση, ο οποίος, όμως, στα πλαίσια της πρακτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τέτοια σημαντικά κοινωνικά ζητήματα εξαντλείται, τελικά, ή στη θεσμοθέτηση θεσμικών οργάνων και επιτροπών, όπου, βεβαίως, οι διάφορες ΜΚΟ έχουν μόνιμο στασίδι και στη διατύπωση διακηρυκτικών αρχών -θετικών ορισμένες φορές, αλλά συνήθως χωρίς την ανάλογη στήριξη με πρακτικά μέτρα- ή σε ευχολόγια, όπως παραδείγματος χάρη, για συμβάσεις αυτοδέσμευσης και κανόνες αυτορρύθμισης για την προβολή, λόγου χάρη, της γυναικείας ισότητας από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δηλαδή τα τηλεοπτικά κανάλια, τα οποία κάθε βράδυ, ως γνωστόν, προάγουν τη γυναικεία προσωπικότητα -μαζί και την ανδρική, βεβαίως- σε εκπομπές τύπου «Power of love» ή «Next top model».

Από την άλλη, η δημόσια και κρατική ΕΡΤ -το τονίζουμε- έθαψε κυριολεκτικά τη μεγάλη συγκέντρωση της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας, που είναι η πιο μαζική και η πιο μαχητική γυναικεία Οργάνωση, που έγινε στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις στις 8 του Μάρτη, την «Ημέρα της γυναίκας».

Διότι, ξέρετε, καλή είναι η διακήρυξη για την ισότιμη συμμετοχή της γυναίκας στην εργασία, στην πράξη, όμως, αυτό το δικαίωμα της γυναίκας -όπως και κάθε ανθρώπου- ακυρώνεται, κατ’ αρχήν, μέσα στην καπιταλιστική πραγματικότητα της ανεργίας, ενώ για τη γυναίκα εμποδίζεται επιπλέον και από τον βαρύ ρόλο που επωμίζεται στο σπίτι.

Και ασφαλώς -πρώτοι εμείς το λέμε- απαιτείται η ουσιαστική συμμετοχή της γυναίκας στην κοινωνική δράση έξω από τα περιορισμένα όρια της οικογένειας, με τη συμμετοχή της στην πολιτική και πριν από όλα στο εργατικό, στο λαϊκό κίνημα.

Για αυτό, όμως, όπως δείχνει η ζωή, όσο κι αν βοηθούν, δεν αρκούν οι ποσοστώσεις για τη γυναικεία συμμετοχή που θεσπίζονται κατά καιρούς, όπως και στο σημερινό νομοσχέδιο.

Εδώ, όμως, οφείλουμε ως ΚΚΕ μία διευκρίνηση και μία εξήγηση. Όταν το ΚΚΕ αναφέρεται στη γυναικεία ανισοτιμία, δεν μιλά ούτε γενικά, ούτε αταξικά. Εννοεί την ανισοτιμία που βιώνουν οι γυναίκες των εργατικών και λαϊκών οικογενειών, που ζουν στο πετσί τους τη διπλή καταπίεση και την ταξική, αλλά και λόγω φύλου.

Διότι παρά το ότι τυπικά η ανισοτιμία της γυναίκας έχει καταργηθεί, ωστόσο αυτή μπορεί μια χαρά και κρύβεται κάτω από τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις που κάνουν θραύση στις γυναίκες, ενώ δεν είναι και λίγες οι φορές που αυτή η ανισοτιμία ισχύει στην πράξη ακόμα και για τους μισθούς ή τα μεροκάματα.

Πώς, λοιπόν, ο καπιταλισμός να μην αξιοποιεί αυτή την ανισοτιμία, όταν αυτή οδηγεί σε φθηνότερη εργασία και άρα, γίνεται πολύτιμη πηγή πρόσθετου κέρδους για το κεφάλαιο;

Να, λοιπόν, γιατί η γυναικεία ανισοτιμία είναι διαχρονική και εκδηλώνεται σε όλα τα εκμεταλλευτικά κοινωνικά συστήματα, να γιατί δεν αντιμετωπίζεται ριζικά ούτε στον καπιταλισμό! Διότι η ρίζα της είναι τόσο βαθιά όσο και η ταξική εκμετάλλευση.

Αν έτσι ειδωθεί το γυναικείο ζήτημα, τότε πιο εύκολα θα δουν οι γυναίκες του λαού ότι δεν είναι τα στερεότυπα οι πρωταρχικές αιτίες της δικής τους ανισοτιμίας, όπως τους πιπιλίζουν κάθε μέρα τα «παπαγαλάκια» του συστήματος, αλλά ότι και αυτά τα απαράδεκτα στερεότυπα είναι και τα ίδια παράγωγα της ανισότιμης θέσης της γυναίκας στον καπιταλισμό. Πάνε πακέτο μαζί του.

Για αυτό και όταν το ΚΚΕ τοποθετείται και κάνει κριτική για νομοσχέδια σαν το σημερινό και μιλά για την ισότιμη συμμετοχή της γυναίκας στην κοινωνική εργασία, στην κοινωνική ζωή, τονίζει πρώτα από όλα τους αναγκαίους όρους και εκείνες τις προϋποθέσεις οι οποίες μπορούν και να εξασφαλίσουν πραγματικά την ολόπλευρη κοινωνική ανάπτυξη της γυναίκας, την ισοτιμία της και την απελευθέρωσή της από τα διπλά κοινωνικά της δεσμά και τα ταξικά και του φύλου.

Μιλά για τα σύγχρονα δικαιώματα της γυναίκας και όχι για τις λεγόμενες “ίσες ευκαιρίες”. Λίγες είναι αυτές, βέβαια, στον καπιταλισμό και όποιος προλάβει να τις αρπάξει.

Το ΚΚΕ παλεύει για την εξάλειψη της ανεργίας και το δικαίωμα όλων των ανθρώπων -και των γυναικών και των ανδρών- στην εργασία ως βασικό κοινωνικό δικαίωμα, με την ισότιμη συμμετοχή, βεβαίως, των γυναικών στην εργασία, με σταθερή δουλειά, με σταθερό ημερήσιο ωράριο εργασίας, λιγότερες ώρες δουλειάς, με μισθούς για να ζει σήμερα σαν άνθρωπος και όχι με αυτούς τους τωρινούς της φτώχειας.

Παλεύει για το δικαίωμα της γυναίκας να έχει την ολόπλευρη προστασία της κοινωνίας στον κρίσιμο αναπαραγωγικό της ρόλο, με άδειες μητρότητας ίδιες για όλες τις εργαζόμενες, με βάση τις ανάγκες της μητέρας και του βρέφους και όχι των επιχειρήσεων, με προστασία της εγκύου, της λεχώνας από την απόλυση. Προστασία που δεν θα είναι μόνο στα χαρτιά και από την άλλη με τα «παραθυράκια» των αστικών νόμων οι εργοδότες να απολύουν αβέρτα ακόμα και εγκύους. Το ΚΚΕ έχει πρόταση για να δίνεται επίδομα άδειας μητρότητας πριν και μετά τον τοκετό και στις αυτοαπασχολούμενες, τις αγρότισσες και αυτός ο χρόνος να υπολογίζεται ως συντάξιμος και χωρίς ασφαλιστικές εισφορές. Αυτές είναι και οι τροπολογίες του ΚΚΕ που έχει καταθέσει. Παλεύουμε ώστε να δίνεται το επίδομα τοκετού σε όλες τις γυναίκες- και όχι μόνο σε αυτές που γεννούν στο σπίτι τους, λες και βρισκόμαστε στον 19ο αιώνα- για σύνταξη αξιοπρεπή πέντε χρόνια νωρίτερα -λέμε εμείς- για τις γυναίκες από τους άντρες, στα πενήντα πέντε χρόνια και στα πενήντα για όσες εργάζονται σε βαριές και ανθυγιεινές εργασίες.

Και μην μου πείτε, όπως λέει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι έτσι παραβιάζεται τάχα η ισονομία και η ισότητα και ότι έτσι οι γυναίκες αποκτούν προνόμια. Διότι αυτή η διαφορά στη συνταξιοδότηση των γυναικών, που οφείλει να υπάρχει, δεν είναι προνόμιο. Είναι η ελάχιστη ανταπόδοση της κοινωνίας στη γυναίκα για τον αναπαραγωγικό της ρόλο και τις ανάγκες της, που προκύπτουν από αυτόν τον ρόλο. Από εδώ πηγάζει και η οφειλόμενη κοινωνική αναγνώριση και προστασία της μητρότητας.

Τι βλέπουμε, όμως, σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη χώρα μας;

Στον βωμό μιας υποτιθέμενης ισότητας των φύλων να παίρνονται αμπάριζα και όσες θετικές ρυθμίσεις είχαν απομείνει για τις γυναίκες, όπως η απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας σε βιομηχανικούς κλάδους ή οι άδειες της μητρότητας.

Τι εννοεί, όμως, άραγε, το νομοσχέδιο, όταν μιλά για “ίσες ευκαιρίες” σε κάθε έκφανση του δημόσιου και ιδιωτικού βίου; Ποιες είναι -τέλος πάντων- αυτές οι ίσες ευκαιρίες που προσφέρονται στις σημερινές γυναίκες;

Είναι οι “ευκαιρίες” στις ευέλικτες άδειες μητρότητας, στις εργασιακές σχέσεις-λάστιχο που οδηγούν πολλές νέες μητέρες στο να χάνουν το επίδομα της άδειας μητρότητας, αφού έτσι είναι αδύνατο για μια μητέρα να συμπληρώσει διακόσια ένσημα που απαιτούνται για να πάρει αυτό το επίδομα. Και για αυτό έχουμε καταθέσει τροπολογία.

Είναι οι “ίσες ευκαιρίες” στην πρόωρη απόλυση για τις αναπληρώτριες γυναίκες εκπαιδευτικούς με επαπειλούμενη εγκυμοσύνη. Είναι το αντιδραστικό φρούτο της κρυοσυντήρησης, σύμφωνα με το οποίο οι νέες γυναίκες έχουν την “ευκαιρία” να βάλουν κυριολεκτικά στο ψυγείο τη χαρά της μητρότητας, για να μην θιχτούν, βέβαια, πάντα τα συμφέροντα των επιχειρήσεων.

Και όταν η Κυβέρνηση μιλά στο άρθρο 18 για την ένταξη της διάστασης του φύλου στη δημόσια υγεία, εννοεί απλώς τη συλλογή και επεξεργασία στοιχείων, στατιστικές αναλύσεις, επιμορφώσεις, ενώ την ίδια στιγμή στις δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας απουσιάζουν σχεδόν από παντού οι γυναικολόγοι, για παράδειγμα.

Πού να τη δουν αυτή την ένταξη της διάστασης του φύλου τους στη δημόσια υγεία οι γυναίκες που τρέχουν με την ψυχή στο στόμα όλη μέρα και μετά περιμένουν για ώρες στην αναμονή, για να ακριβοπληρώσουν -και από πάνω- τις αναγκαίες ιατρικές επισκέψεις, τις διαγνωστικές εξετάσεις, τα φάρμακα, τον προγεννητικό έλεγχο, το εμβόλιο, τη λογοθεραπεία, την εργοθεραπεία, την ψυχολογική στήριξη, τη φροντίδα των ηλικιωμένων, των αναπήρων. Όλα όσα θα έπρεπε, δηλαδή, να παρέχει δωρεάν μία επί της ουσίας η δημόσια υγεία και πρόνοια, για παράδειγμα με τη λειτουργία υπηρεσιών νοσηλείας και φροντίδας στο ίδιο το σπίτι και με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Τέλος, τι προσφέρει, άραγε, αυτή η ένταξη της διάστασης του φύλου στη δημόσια υγεία σε πολλά νέα ζευγάρια που πέφτουν υποχρεωτικά, μιας και δεν έχουν άλλη επιλογή, στα πανάκριβα δίχτυα των εμπόρων της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής; Καλή η θεσμοθέτηση της άδειας από την εργασία για την ΙΥΑ, αλλά το κύριο είναι ότι η ίδια η διαδικασία μένει ακάλυπτη από το κράτος και γίνεται και αυτή άλλη μια ατομική ευθύνη.

Καλές, λοιπόν, οι διακηρύξεις ενάντια στις κοινωνικές διακρίσεις, χρειάζονται όμως και έμπρακτη εφαρμογή με κρατικές υποδομές και υπηρεσίες για την κοινωνική στήριξη και προστασία όλων όσων υφίστανται τέτοιες διακρίσεις.

Ακόμα και ορισμένες θετικές αναφορές που υπήρχαν στο αρχικό σχέδιο νόμου -που έχει μια ιστορία ενός χρόνου περίπου- για τις άμεσες διακρίσεις, δεν υπάρχουν πια στο σημερινό νομοσχέδιο. Όπως εκείνη η αναφορά- που υπήρχε και αφαιρέθηκε- για διακρίσεις ιδίως λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, ή η αναφορά για την προστασία της μητρότητας και του γυναικείου οργανισμού στην εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας, παρά την κυβερνητική προπαγάνδα για τις συλλογικές συμβάσεις.

Ας δούμε άλλη μια βασική πλευρά αυτής της ουσιαστικής ισότητας, έτσι όπως την εννοεί το ΚΚΕ. Μιλάμε για το δικαίωμα της γυναίκας να μην περνά όλη της τη ζωή μόνο με την φροντίδα πότε των παιδιών, πότε των ηλικιωμένων, ή και των αναπήρων. Για να ικανοποιηθεί, όμως, αυτή η ανάγκη της γυναίκας και να το δει στην πράξη χρειάζονται δωρεάν και σύγχρονοι κρατικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί για όλα τα παιδιά, χωρίς προϋποθέσεις και όρους, κάτι βεβαίως που είναι πρωταρχικά ωφέλιμο και αναγκαίο για τα ίδια τα παιδιά και την ψυχοσωματική τους ανάπτυξη. Χρειάζονται υπηρεσίες για τις ανάγκες των ηλικιωμένων μελών της οικογένειας, μελών με χρόνιες παθήσεις, με ειδικές ανάγκες. Μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί στην πράξη η ισότιμη συμμετοχή της γυναίκας στην κοινωνική ζωή και δράση.

Και όλες αυτές οι πλευρές της ζωής της γυναίκας, το δικαίωμά της δηλαδή στη μητρότητα, στην εργασία, στον ελεύθερο χρόνο, δεν είναι ούτε αντικρουόμενες ούτε αντιφατικές. Μια τέτοια αντιδραστική στην ουσία θεώρηση έχει για αυτές η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο καπιταλισμός, που οδηγεί τη μια πλευρά της ζωής της γυναίκας ενάντια στην άλλη. Και γι’ αυτό τις προβάλλει αυτές τις πλευρές αποσπασμένες, ξεκομμένες τη μια από την άλλη, κατακερματίζοντας την προσωπικότητα και τη ζωή της γυναίκας και προσπαθώντας, όπως λέει, να τις εναρμονίσει, να τις συμφιλιώσει με τη λοταρία των voucher, έχοντας πάντα στο μυαλό της τα κέρδη των επιχειρήσεων.

Για το ΚΚΕ η μητρότητα, η εργασία, ο ελεύθερος δημιουργικός χρόνος κάθε γυναίκας δεν είναι ούτε αντικρουόμενα ούτε ασυμβίβαστα.

Αντίθετα, όλα αυτά και πρέπει και μπορούν να δένουν αρμονικά και να συμπληρώνουν το ένα το άλλο, συμβάλλοντας στη συγκρότηση μιας ολοκληρωμένης γυναικείας προσωπικότητας. Στο κάτω-κάτω, ενιαία δικαιώματα αποτελούν όλα αυτά. Και μια κοινωνία οφείλει να τα εξασφαλίζει ισότιμα για όλα τα μέλη της. Η καπιταλιστική κοινωνία, βεβαίως, ούτε μπορεί ούτε και θέλει να το πετύχει αυτό. Αντίθετα, σε χώρες σε προηγούμενες δεκαετίες με χαμηλότερο επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης αυτό μπόρεσε και έγινε πράξη. Και έγινε πράξη γιατί αυτές οι χώρες ήταν σοσιαλιστικές και η οικονομία τους, όπως και η κοινωνία τους, οργανώνονταν όχι για το κέρδος, άλλα για να ικανοποιούνται οι ανθρώπινες ανάγκες.

Έρχομαι τώρα για ένα τελευταίο σχόλιο σχετικά με την απονομή «Σημάτων Ισότητας» σε επιχειρήσεις του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που θεσπίζει αυτό το νομοσχέδιο ως επιβράβευση –έτσι λέει- για την προώθηση της ισότητας των φύλων. «Σήματα Ισότητας» σε επιχειρήσεις, λοιπόν, για την προώθηση της ισότητας των φύλων. Ιδέα την οποία τις προάλλες ο κ. Βορίδης βρήκε συμπαθητική και τη διάταξη θετική, την οποία και ψηφίζει, όπως δήλωσε. Βλέπετε, μπροστά στις επιχειρήσεις και στις ανάγκες τους οι διαχωριστικές σας γραμμές εξαφανίζονται. Για αυτά, λοιπόν, τα «Σήματα Ισότητας» έχουμε κάποιες σκέψεις.

Λόγου χάρη, το πρώτο «Σήμα Ισότητας» δικαιούται νομίζουμε να το πάρει μετά τα τελευταία της κατορθώματα η διοίκησή των καταστημάτων «My Market», η οποία καλεί το προσωπικό της, χωρίς διακρίσεις πάντα, να χαμογελά στους πελάτες από ευτυχία γιατί πληρώνεται με 300 ευρώ.

Το δεύτερο «Σήμα Ισότητας» μάλλον πρέπει να πάει στο Υπουργείο Παιδείας που απολύει γυναίκες εκπαιδευτικούς με επαπειλούμενη εγκυμοσύνη στο πλαίσιο εφαρμογής προφανώς του gender main streaming, ως παράδειγμα, δηλαδή ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στις δημόσιες πολιτικές.

Για το τρίτο βραβείο μάλλον θα γίνει σκληρή μάχη ανάμεσα στα ιδιωτικά κανάλια –ΣΚΑΙ, κ.λπ.- που με τα γνωστά τους reality κάθε βράδυ, στη ζώνη της πιο υψηλής τηλεθέασης, “σέβονται και προάγουν τη γυναικεία προσωπικότητα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια” (ειρωνικά).