Η απάντηση του αρμόδιου Επιτρόπου της ΕΕ Magnus Brunner στην ερώτηση των ευρωβουλευτών του ΚΚΕ Κώστα Παπαδάκη και Λευτέρη Νικολάου-Αλαβάνου, για το εγκληματικό ναυάγιο της Πύλου και μάλιστα τις ημέρες συμπλήρωσης δύο χρόνων από την τραγωδία, συνιστά μία από τις πιο υποδειγματικές μιμήσεις του «Πόντιου Πιλάτου». Πίσω από προσεχτικές διατυπώσεις και εκφράσεις, όχι μόνο δεν δίνονται απαντήσεις στα αμείλικτα ερωτήματα για τις συνθήκες τέλεσης του ναυαγίου και τον βασανιστικό θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων, αλλά επιχειρείται και ένας προκλητικός εξωραϊσμός των πραγματικών παραγόντων που οδηγούν στα αμέτρητα ναυάγια των μεταναστών και προσφύγων και της άδικης ευρωενωσιακής πολιτικής σε βάρος τους.

Στην απάντηση του Επιτρόπου, αναφέρεται επί λέξει: «Η υποχρέωση παροχής βοήθειας σε άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα αποτελεί νομική υποχρέωση βάσει του διεθνούς δικαίου. Οι παράγοντες που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης πρέπει να ενεργούν με νόμιμο, ταχύ και συντονισμένο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται ότι όσοι βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα θα οδηγούνται σε ασφαλές μέρος όσο το δυνατόν ταχύτερα ανεξάρτητα από τις περιστάσεις». Πώς, αλήθεια, ανταποκρίθηκαν σ' αυτά τα αυτονόητα καθήκοντα η Frontex και το ελληνικό Λιμενικό, που αποδεδειγμένα γνώριζαν τουλάχιστον 15 ώρες πριν από το ναυάγιο για την επικίνδυνη κατάσταση του αλιευτικού «Adrianna» στην θάλασσα; Κατά τον Επίτροπο, η μεν Frontex δεν παραβίασε τις υποχρεώσεις της για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, αλλά υπάρχουν και τομείς που επιδέχονται βελτίωση ώστε ο οργανισμός να μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη τραγωδιών στο μέλλον! Το δε ελληνικό Λιμενικό πρέπει να ελεγχθεί για «τυχόν παρατυπίες» από τις ελληνικές αρχές, που οφείλουν να διεξάγουν εθνικές έρευνες και δικαστικές διαδικασίες! Καμιά λέξη από την Επιτροπή για το αποκαλυπτικό πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη και τις συγκεκριμένες κατηγορίες σε βάρος του ελληνικού Λιμενικού, που έθεσαν μεταξύ άλλων στην ερώτηση τους οι ευρωβουλευτές του ΚΚΕ.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ο αρμόδιος Επίτροπος σπεύδει να υιοθετήσει το άλλοθι που χρησιμοποίησε η ελληνική κυβέρνηση για το ναυάγιο, όπως άλλωστε συνολικά η ΕΕ και όλες οι αστικές κυβερνήσεις για τους θανάτους στη θάλασσα και τα συνοριακά περάσματα. Για να αποσείσουν τις δικές τους ευθύνες, εμφανίζονται ότι προσπαθούν να καταπολεμήσουν τα «οργανωμένα εγκληματικά δίκτυα που δρουν κατά μήκος των μεταναστευτικών οδών προς την ΕΕ». Όμως, τα κυκλώματα αυτά δεν δρουν στο κενό. Το έδαφος γιγάντωσης της δράσης τους είναι η ίδια η ευρωενωσιακή πολιτική της καταστολής, του εγκλωβισμού, των επαναπροωθήσεων. Τα «δίκαια, αποτελεσματικά και βιώσιμα συστήματα μετανάστευσης και ασύλου», που υπερασπίζεται ο Επίτροπος στη απάντησή του, είναι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των υπερδομών-φυλακών και των «κέντρων επιστροφής» στις «ασφαλείς τρίτες χώρες», η βιομηχανία απελάσεων, η ένταση της καταστολής ακόμα και σε βάρος των παιδιών. Οι μεγαλοκαπιταλιστές αγρότες, βιομήχανοι, ξενοδόχοι, κατασκευαστές κ.ά., όπου καταλήγουν οι «παράτυποι μετανάστες» για να δουλεύουν σαν σύγχρονοι σκλάβοι, παράγοντας τεράστια μάζα υπεραξίας και αμύθητα κέρδη, μένουν στο απυρόβλητο, ενώ στη Μανωλάδα με καμένο όλο το βίος των στυγνά εκμεταλλευόμενων μεταναστών η κυβέρνηση, το αστικό κράτος και η ΕΕ προκλητικά «λάμπουν δια της απουσίας» τους.

Αυτό όμως που είναι το πιο υποκριτικό και εξοργιστικό στην απάντηση του Επιτρόπου, είναι η συνεχής αναφορά και κλίση σε όλες τις πτώσεις της «παράτυπης μετανάστευσης». Η λέξη «πρόσφυγας» έχει εξαφανιστεί όλη αυτή την περίοδο από τα κείμενα της ΕΕ, δηλαδή σε συνθήκες που κλιμακώνεται ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και η ίδια η ΕΕ βρίσκεται σε φάση πολεμικής οικονομίας και προετοιμασίας. Η «αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της παράτυπης μετανάστευσης», που ευαγγελίζεται ο Επίτροπος, είναι να σταματήσει τώρα το μακελειό του πολέμου, τα προγράμματα «ReArm Europe» και «Safe», η συνεργασία με το κράτος - δολοφόνο του Ισραήλ, ενώ αυτό επιβάλει γενοκτονία και λιμό σε βάρος του Παλαιστινιακού λαού, η αποστολή πολεμικού υλικού στην Ουκρανία, οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις.

Από την απάντηση του αρμόδιου Επιτρόπου, επιβεβαιώνεται ότι η μοναδική εγγύηση για την αποκάλυψη των πραγματικών συνθηκών του ναυαγίου της Πύλου και την τιμωρία των ενόχων είναι να δυναμώσει η πάλη των λαών ενάντια στα πολεμοκάπηλα σχέδια ΕΕ και αστικών κρατών, να δυναμώσει η αλληλεγγύη στα θύματα των πολέμων και τους ξεριζωμένους πρόσφυγες και μετανάστες.

Ακολουθούν τα κείμενα της ερώτησης της Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ και της απάντησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

«Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-001028/2025

προς την Επιτροπή

Άρθρο 144 του Κανονισμού

Το τραγικό ναυάγιο - έγκλημα της Πύλου, με τουλάχιστον 600 νεκρούς πρόσφυγες και μετανάστες, παραμένει ατιμώρητο. Το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη φέρνει στην επιφάνεια τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης ΝΔ.

Το τελευταίο έρχεται σε συνέχεια του αντίστοιχου πορίσματος της Frontex, που επέρριπτε βαριές ευθύνες σε Υπουργείο Ναυτιλίας και Λιμενικό. Από το πόρισμα, όμως, αποσιωπώνται και συγκαλύπτονται οι τεράστιες ευθύνες του ίδιου της Frontex. Αν και το αεροπλάνο της Frontex εντόπισε το αλιευτικό και την επικίνδυνη πορεία, ωστόσο δεν εξέδωσε σήμα κινδύνου για διάσωση και δεν έκανε το παραμικρό για να αποτρέψει το ναυάγιο γιατί "δεν το επέτρεπε η εντολή του".

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Πώς τοποθετείται σχετικά με τα στοιχεία που φέρνει στο φως το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, αλλά και τα προηγούμενα του Γραφείου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex και της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας, από τα οποία προκύπτουν αντικειμενικές ευθύνες της κυβέρνησης ΝΔ και των ελληνικών αρχών για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου, αλλά και της ίδιας της Frontex που -παρά την παρουσία του στην περιοχή - δεν έκανε καμία προσπάθεια να αποτρέψει το ναυάγιο;

2. Πώς τοποθετείται σχετικά με το γεγονός ότι τα συνεχή και επαναλαμβανόμενα περιστατικά ναυαγίων που έχουν μετατρέψει τη Μεσόγειο σε θάλασσα νεκρών είναι αποτέλεσμα κατεύθυνσης από ΕΕ και κυβερνήσεις για ένταση καταστολής στα σύνορα με τη συνδρομή της Frontex, που - με το προωθούμενο «Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο» - θα ενταθεί;

Απάντηση του κ. Brunner εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η υποχρέωση παροχής βοήθειας σε άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα αποτελεί νομική υποχρέωση βάσει του διεθνούς δικαίου. Οι παράγοντες που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης πρέπει να ενεργούν με νόμιμο, ταχύ και συντονισμένο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται ότι όσοι βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα θα οδηγούνται σε ασφαλές μέρος όσο το δυνατόν ταχύτερα ανεξάρτητα από τις περιστάσεις. Η Επιτροπή βρίσκεται σε τακτική επαφή με την Ελλάδα, εξακολουθεί να ζητά τη διεξαγωγή των εθνικών ερευνών και δικαστικών διαδικασιών με ταχύ και ολοκληρωμένο τρόπο και αναμένει από τις αρχές να διώκουν τυχόν παρατυπίες, κάτι το οποίο εμπίπτει άλλωστε αρμοδιότητά τους. Στην απόφασή της στις 26 Φεβρουαρίου 2024 η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια επισήμανε ότι, στην περίπτωση της Πύλου, ο Frontex δεν έχει παραβιάσει τους σχετικούς κανόνες όσον αφορά τις υποχρεώσεις του για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, μολονότι η έκθεση εντόπισε τομείς που επιδέχονται βελτίωση ώστε ο οργανισμός να μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη τραγωδιών στο μέλλον.

Οι επανειλημμένοι θάνατοι μεταναστών στη θάλασσα υπενθυμίζουν με τραγικό τρόπο την ανάγκη να ακολουθήσουμε μια σφαιρική προσέγγιση όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης και να εντείνουμε τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Η ΕΕ στηρίζει τα κράτη μέλη στη διαχείριση της μετανάστευσης (π.χ. μέσω χρηματοδοτικής και επιχειρησιακής στήριξης), με στόχο τη δημιουργία δίκαιων, αποτελεσματικών και βιώσιμων συστημάτων μετανάστευσης και ασύλου. Ταυτόχρονα, θα συνεχίσει το έργο της ώστε να αποτρέπει την πραγματοποίηση επικίνδυνων ταξιδιών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της παράτυπης μετανάστευσης και την ενίσχυση του υφιστάμενου πλαισίου για την καταπολέμηση των οργανωμένων εγκληματικών δικτύων που δρουν κατά μήκος των μεταναστευτικών οδών προς την ΕΕ».